Kut Voorstelling 2022
“Kwalitatief Uitermate Tof”
Nina van der Linden
Kut Voorstelling van Theatergroep Pardon
Muzikaal Leider Fay Verberk beschrijft Pardon als “een theatergezelschap dat een podium biedt aan ieder die zijn stem wil laten horen.” Hoewel dit een nobele missie is, is het tevens een ambitieuze belofte voor een beginnende, expliciet feministische theatergroep in een land waar steeds meer en hardere bezuinigingen de cultuursector treffen. Toch weten Verberk en Robin Caro, Artistiek Leider, deze ideologie ijzersterk te demonstreren in hun dramaturgische debuut Kut Voorstelling. Qua opbouw is Kut Voorstelling het beste te categoriseren als montagevoorstelling, een uitstekende keus om een variatie aan onderwerpen met weinig overkoepelende narratieve structuur voorbij te laten komen. Maar, met een onmisbare centrale boodschap: het feminisme is voor iedereen.
Kut Voorstelling is in principe ook voor iedereen. Caro en Verberk zijn zich duidelijk bewust van de stigma’s rondom het feminisme en kaarten deze gedurende de voorstelling zonder aarzeling aan, door middel van expliciete verwijzingen naar wat het betekent om anno 2022 een jongvolwassen vrouw te zijn. Zo worden liedjes van K3 en Kinderen voor Kinderen opgevoerd met aangepaste teksten, die hedendaagse problemen als dick pics en catcalling verwerken in een jasje van nostalgie voor de generatie vrouwen die geboren zijn in de jaren 90. Deze aanpak speelt goed in op de sterke kanten van de cast, bestaande uit Anne Gilijamse, Kelly Slinger, Marije van Knossenburg en Caro en Verberk zelf. Er wordt veel gespeeld met de bezetting en de aanwezigheid op het toneel binnen de montage; sommige scènes zijn niet veel meer dan een monoloog, andere delen hebben vrijwel geen tekst. Het tempo is hierdoor even afwisselend als de onderwerpen die voorbijkomen, wat ervoor zorgt dat geen enkel moment te zwaar of juist te luchtig aanvoelt. Heftige onderwerpen zoals seksueel geweld, discriminatie en racisme krijgen de gepaste ruimte, maar krijgen niet de kans om de meer humoristische delen van het stuk te overschaduwen, en vice versa. Binnen Kut Voorstelling is plek voor zowel verdriet als vreugde, zowel boosheid als blijdschap en zowel angst als aansprakelijkheid.
Caro en Verberk schromen niet om te laten zien dat deze ogenschijnlijk tegenstrijdige gevoelens soms juist met elkaar gepaard gaan. De cast beheerst de emotie van het publiek uitstekend en laat deze regelmatig drastisch omslaan, wat het contrast extra benadrukt. Dit doen ze bijvoorbeeld door een volledig Spaanstalige opvoering van Un violador en tu camino(Een Verkrachter op Je Pad), een van de sterkste momenten van het stuk, op te volgen met een audiofragment van een transgender vrouw die vertelt over haar transitie en haar interpretatie van wat het betekent om vrouw te zijn. Of, door een Toverfeminist te laten uitleggen dat het feminisme voor iedereen hoort te zijn, maar dat niet altijd geweest is; het vrouwenstemrecht in Nederland gold immers niet voor vrouwen van kleur. Hoewel de cast van Kut Voorstelling bestaat uit witte cisgender vrouwen, worden er dus wel onderwerpen behandeld waar zij zelf geen directe ervaring mee hebben.
Zo’n onderneming kan een enorme valkuil zijn, maar Caro en Verberk navigeren hier vol zelfvertrouwen omheen door gebruik te maken van audiofragmenten en uitsluitend vanuit hun eigen perspectief te spreken. Deze narratieve spiegeling maakt duidelijk dat hoewel iemand slachtoffer kan zijn van iets verschrikkelijks als seksueel grensoverschrijdend gedrag, diegene tegelijkertijd (onbewust) kan meedoen aan onderdrukking, en dat het als feminist belangrijk is om je hiervan bewust te zijn. In een tijd waarin termen als “intersectionaliteit” en “diversiteit” zijn gecommercialiseerd tot buzzword voor marketingstrategieën is het verfrissend om een voorstelling te zien die laat zien wat deze woorden echt betekenen. Er zijn oneindig veel verschillen tussen mensen, maar ook oneindig veel overeenkomsten. Kut Voorstelling laat zien dat de kracht van het feminisme juist voortkomt uit al deze tegenstrijdigheden.
Nina van der Linden – Student Research Master Gender Studies
21 November 2022